Discussie over de bromtoon en laagfrequente stoorsignalen
Geplaatst: 10 mar 2016 14:45
Mij naam is Joannes Richter, van beroep Ir. Elektrotechniek (TU Eindhoven, afgestudeerd 1972), gepensioneerd, werkzaam geweest in de ruimtevaart- en antennetechnologie.
Uit technisch interesse probeer ik het raadsel van de bromtonen op te lossen. Mijns inziens ligt het probleem voor ongeveer 50% van de gevallen in het hoogspanningsnet. Daarom wil ik u verzoeken actief mee te helpen door adviezen.
Inmiddels heb ik een aantal concrete bromstoringen onderzocht. De storingsbronnen verschillen van land tot land en streek tot streek. Ik heb ook bromstoringen in de VS, in Engeland en Duitsland bestudeerd, maar wil in in dit forum eerst ingaan op de analyses, die op Nederland betrekking hebben.
Aan de kust en in Noord-Nederland veroorzaken vaak windgeneratoren, aardgaspompen, gasleidingen en fabrieksventilatoren stoorgeluiden. Dit soort oorzaken wordt vaak relatief snel gevonden, omdat het het tijdstip van het eerste optreden meestal door meerdere personen vrij nauwkeurig wordt vastgesteld.
Van de overige stoorbronnen zijn er vrij veel, die zich in de directe omgeving van een hoogspanningsleiding bevinden, zoals in Zutphen, Warnsveld, Lochem, Waalre en Nesselande. Deze stoorbronnen wil ik in de onderstaande hoofdstukken kort beschrijven.
Bij plotselinge veranderingen in de bromniveaus kan men soms een verband leggen met ombouwactiviteiten.
In Waalre werd een verhoogd bromniveau gecorreleerd met een “verhoging” van de hoogspanningsmast. Het is nog onduidelijk of deze verhoging ook samenhangt met een verhoging van de spanning of het te transporteren vermogen.
In Bristol (en ook London) staan zeer hoge bruggen met hoogspanningsleidingen, die als grote antennes voor stoorstraling kunnen fungeren. In Bristol is direct naast deze hoogspanningsbrug in 1972 een onderaardse hoogspanningsleiding aangelegd. Omstreeks deze tijd is de brom enkele jaren verdwenen, maar nu teruggekeerd. Het is nog onduidelijk of deze verhoging ook samenhangt met een hernieuwde toename van de stroomsterkte via de nog steeds bestaande hoogspanningsbrug.
In Zutphen is het aantal storingsmeldingen relatief hoog en verdeeld over gelijkwaardige gebieden links, rechts en ten noorden van de centrale hoogspanningsleiding. De storingen zijn zeer goed gedocumenteerd.
Met de gegevens wil ik proberen na te gaan welk mechanisme voor de beïnvloeding van de zintuigen kan gelden. Dat mechanisme is nog vrijwel onbekend. Alleen weet men, dat circa 5% van de bevolking extreem gevoelig is voor deze bromstoringen of laagfrequente stoorsignalen.
Het is denkbaar, dat de frequentiespectra op de hoogspanningsleidingen in de loop der tijd veranderd zijn en de lang geleden standaardvoorschriften op een nieuwe situatie aangepast moeten worden.
Voorlopig kan mijn advies alleen maar luiden de bovengenoemde hoogspanningsleidingen in het storingsbereik met voldoende reserves onderaards te installeren.
Zutphen
In de Netkaart van het RIVM is de specifieke magneetveldzone aangegeven. De rode lijn representeert een 380kV-lijn, de blauwe een 150kV-leiding.
Voor beide leidingen geldt, dat de gevoeligheidsgrens voor bromstoringen ver in de woongebieden Zutphen, Eefde en Warnsveld doordringt.
Ook de stoormelding bij Lochem ligt vrij dicht bij de rode 380kV en blauwe 150kV-leiding.
Mijns inziens moet men een veiligheidsafstand van 1km (in plaats van ca. 50m) tot de 150kV en 2km (in plaats van de wettelijke 80m) tot de 380kV-leiding respecteren. Opgeteld is de veiligheidsafstand groter.
De veiligheid betreft dan de gezondheid van kinderen en niet alleen die van de volwassen monteurs.
Als men een veiligheidsafstand van 2km inhoudt of deze leidingen onderaards “begraaft”, verdwijnt de storing “mijns inziens” volledig en is het probleem verdwenen.
Indien de stroomleverancier in Zutphen deze investering waagt (door enkele kilometers hoogspanningskabel van bovenaards naar onderaards om te bouwen), kan men daardoor bewijzen, dat deze onderaardse methode de smogsituatie verhindert, die niet alleen in Zutphen en Warnsfeld, maar ook in Waalre en Nesselande bromstoringen veroorzaakt.
Overgenomen uit: Netkaart van het RIVM in http://geodata.rivm.nl/netkaart.html
Waalre
In Waalre is de afstand (minimaal 185m) tot de 150kV-leiding relatief gering1.
Overgenomen uit: Netkaart van het RIVM in http://geodata.rivm.nl/netkaart.html
Nesselande
Dwars door Nesselande loopt een 380 kV-hoogspanningskabel, die slechts een extreem korte veiligheidsafstand van 80 tot 300m tot de woningen. Dergelijke afstanden zijn bij een afstand van 80m weliswaar exact wettelijk toegestaan, maar niet meer de actuele stand der techniek.
Voor de hoogspanningslijn door Breda adviseert het RIVM een afstand aan te houden van minimaal 80 meter, vanuit het hart van de lijn. De nieuwe Zuid-west 380kV heeft een magneetzone van slechts 60 meter. Wordt de lijn gecombineerd met een 150kV-lijn, dan wordt de magneetzone 80 meter. Zou in Nederland de Belgische norm gelden, dan zou de veiligheidszone ongeveer twee keer zo breed worden.
Overgenomen uit: Netkaart van het RIVM in http://geodata.rivm.nl/netkaart.html
Uit technisch interesse probeer ik het raadsel van de bromtonen op te lossen. Mijns inziens ligt het probleem voor ongeveer 50% van de gevallen in het hoogspanningsnet. Daarom wil ik u verzoeken actief mee te helpen door adviezen.
Inmiddels heb ik een aantal concrete bromstoringen onderzocht. De storingsbronnen verschillen van land tot land en streek tot streek. Ik heb ook bromstoringen in de VS, in Engeland en Duitsland bestudeerd, maar wil in in dit forum eerst ingaan op de analyses, die op Nederland betrekking hebben.
Aan de kust en in Noord-Nederland veroorzaken vaak windgeneratoren, aardgaspompen, gasleidingen en fabrieksventilatoren stoorgeluiden. Dit soort oorzaken wordt vaak relatief snel gevonden, omdat het het tijdstip van het eerste optreden meestal door meerdere personen vrij nauwkeurig wordt vastgesteld.
Van de overige stoorbronnen zijn er vrij veel, die zich in de directe omgeving van een hoogspanningsleiding bevinden, zoals in Zutphen, Warnsveld, Lochem, Waalre en Nesselande. Deze stoorbronnen wil ik in de onderstaande hoofdstukken kort beschrijven.
Bij plotselinge veranderingen in de bromniveaus kan men soms een verband leggen met ombouwactiviteiten.
In Waalre werd een verhoogd bromniveau gecorreleerd met een “verhoging” van de hoogspanningsmast. Het is nog onduidelijk of deze verhoging ook samenhangt met een verhoging van de spanning of het te transporteren vermogen.
In Bristol (en ook London) staan zeer hoge bruggen met hoogspanningsleidingen, die als grote antennes voor stoorstraling kunnen fungeren. In Bristol is direct naast deze hoogspanningsbrug in 1972 een onderaardse hoogspanningsleiding aangelegd. Omstreeks deze tijd is de brom enkele jaren verdwenen, maar nu teruggekeerd. Het is nog onduidelijk of deze verhoging ook samenhangt met een hernieuwde toename van de stroomsterkte via de nog steeds bestaande hoogspanningsbrug.
In Zutphen is het aantal storingsmeldingen relatief hoog en verdeeld over gelijkwaardige gebieden links, rechts en ten noorden van de centrale hoogspanningsleiding. De storingen zijn zeer goed gedocumenteerd.
Met de gegevens wil ik proberen na te gaan welk mechanisme voor de beïnvloeding van de zintuigen kan gelden. Dat mechanisme is nog vrijwel onbekend. Alleen weet men, dat circa 5% van de bevolking extreem gevoelig is voor deze bromstoringen of laagfrequente stoorsignalen.
Het is denkbaar, dat de frequentiespectra op de hoogspanningsleidingen in de loop der tijd veranderd zijn en de lang geleden standaardvoorschriften op een nieuwe situatie aangepast moeten worden.
Voorlopig kan mijn advies alleen maar luiden de bovengenoemde hoogspanningsleidingen in het storingsbereik met voldoende reserves onderaards te installeren.
Zutphen
In de Netkaart van het RIVM is de specifieke magneetveldzone aangegeven. De rode lijn representeert een 380kV-lijn, de blauwe een 150kV-leiding.
Voor beide leidingen geldt, dat de gevoeligheidsgrens voor bromstoringen ver in de woongebieden Zutphen, Eefde en Warnsveld doordringt.
Ook de stoormelding bij Lochem ligt vrij dicht bij de rode 380kV en blauwe 150kV-leiding.
Mijns inziens moet men een veiligheidsafstand van 1km (in plaats van ca. 50m) tot de 150kV en 2km (in plaats van de wettelijke 80m) tot de 380kV-leiding respecteren. Opgeteld is de veiligheidsafstand groter.
De veiligheid betreft dan de gezondheid van kinderen en niet alleen die van de volwassen monteurs.
Als men een veiligheidsafstand van 2km inhoudt of deze leidingen onderaards “begraaft”, verdwijnt de storing “mijns inziens” volledig en is het probleem verdwenen.
Indien de stroomleverancier in Zutphen deze investering waagt (door enkele kilometers hoogspanningskabel van bovenaards naar onderaards om te bouwen), kan men daardoor bewijzen, dat deze onderaardse methode de smogsituatie verhindert, die niet alleen in Zutphen en Warnsfeld, maar ook in Waalre en Nesselande bromstoringen veroorzaakt.
Overgenomen uit: Netkaart van het RIVM in http://geodata.rivm.nl/netkaart.html
Waalre
In Waalre is de afstand (minimaal 185m) tot de 150kV-leiding relatief gering1.
Overgenomen uit: Netkaart van het RIVM in http://geodata.rivm.nl/netkaart.html
Nesselande
Dwars door Nesselande loopt een 380 kV-hoogspanningskabel, die slechts een extreem korte veiligheidsafstand van 80 tot 300m tot de woningen. Dergelijke afstanden zijn bij een afstand van 80m weliswaar exact wettelijk toegestaan, maar niet meer de actuele stand der techniek.
Voor de hoogspanningslijn door Breda adviseert het RIVM een afstand aan te houden van minimaal 80 meter, vanuit het hart van de lijn. De nieuwe Zuid-west 380kV heeft een magneetzone van slechts 60 meter. Wordt de lijn gecombineerd met een 150kV-lijn, dan wordt de magneetzone 80 meter. Zou in Nederland de Belgische norm gelden, dan zou de veiligheidszone ongeveer twee keer zo breed worden.
Overgenomen uit: Netkaart van het RIVM in http://geodata.rivm.nl/netkaart.html