380 kV/750 kV shoot-out

Discussieer mee over de wereld van het grootschalig elektriciteitsnet en alles wat daarmee te maken heeft
Gebruikersavatar
Hans
Site Admin + actief in het mainsite team
Berichten: 3824
Lid geworden op: 03 dec 2011 20:49
Dichtstbijzijnde trafo: Veenoord 110/10 kV

380 kV/750 kV shoot-out

Bericht door Hans » 19 nov 2012 23:29

Waar een avondje net iets te lang doorzakken met bier, chips, wikipedia, een rare hobby en de ENTSO-E European Grid Map (de vrij vochtige droom van iedere netkaartenfreak) al niet goed voor kan zijn...

Er zijn op dit forum reeds heel wat 500- en 750 kV-verbindingen in het buitenland ter sprake geweest. Jeweetwel, van die portalen in het verre oosten van Europa en de voormalige Sovjetunie die 8-bundel geleiders dragen aan isolatorkettingen die per stuk langer zijn dan een hele 50 kV-mast. Vervolgens kunnen we alleen nog maar verlekkerd kijken naar de immens lange hoogspanningslijnen van 500 kV, 750 kV, tot wel 1000 kV en één enkele verbinding (de ons bekende lijn Ekibastuz-Kokchetav) wel 1145 kV. En daar meteen weer achteraan: ons verbijten op wéér een grootheid waarbij Nederland en België tot het klootjesvolk gerekend lijken te kunnen worden.

Vervolgens ontaardt je avond hoogspanningslijnen kijken in dit gevoel...

Afbeelding

Maar ho eens even? Is dat wel zo? Staren we ons eigenlijk niet teveel blind op de netspanning van 380 kV terwijl de transportcapaciteit eigenlijk datgeen is waar het om gaat?

Precies, die vergelijking is een stuk eerlijker. En we willen getallen zien, dus aan de slag dan maar. De ENTSO-E European Grid Map is niet bepaald hoog gedetailleerd, maar hij beslaat wel heel Europa plus randgebieden én de namen van de stations staan erop zodat men verbindingen kan natrekken door ze "Astad-Zetdorp" te noemen. Net wat we op de Google Earth netkaart ook al doen. Hopla, Google en Wikipedia Engelstalig erbij en tijd voor een ouderwetse shoot-out. De conclusie is verrassend - het Nederlandse 380 kV-net is internationaal gezien helemaal niet zo'n doetje als het lijkt. Sterker nog, we draaien prima mee in de mee in de top, zeker gezien de relatief bescheiden netspanning. Laten we eens nader gaan kijken naar een paar van de 750 kV-verbindingen waarvan de gegevens bekend zijn omdat ze het gebied van ENTSO-E binnenlopen.

Deze portalen zijn onderdeel van de enkelcircuit-verbinding Rzeszów–Khmelnytskyi (plaatje is van Wikipedia). Die verbinding ligt tijdelijk op z'n gat vanwege een synchronisatieprobleem. Eenmaal terug in service doet bij 750 kV slechts 1300 mW en hij wordt er qua transportcapaciteit dus doodsimpel uitgelopen door een standaard 380 kV-circuit in Nederland van nominaal 1645 MW.

We pakken er nog eentje.

Afbeelding

Op de ENTSO-E netkaart zijn de kleuren gelijk aan wat we gewend zijn, maar wel met de toevoeging van oranje voor de tussencategorie 300-330 kV en een soort blauw voor 750 kV-verbindingen. Op de kaart zien we het zuidoostelijke deel van de zeer lange Albertirsa–Zakhidnoukrainskaya–Vinnytsia enkelcircuit-verbinding Hongarije vanuit het noordoosten binnenlopen. De verbinding is wat zwaarder dan de vorige en een normaal circuit van de Nederlandse 380 kV-ring wordt door deze 750 kV-lijn wel verslagen. Maar met zijn 2000 MW capaciteit wordt nog hij steeds gewoon ingemaakt door circuits van nota bene redundante lijnen zoals Krimpen-Crayestein of Zwolle-Meeden á 2635 MW, om er eens een paar te noemen.

Eigenlijk valt de schade voor de Hollandse slash Vlaamse mastengek dus best mee.
De verbinding Krimpen-Bleiswijk hier op de foto maakt doodleuk gehakt van de ooit onaantastbaar lijkende oost-Europese 750 kV-verbindingen. Best een aardig feitje om je te bedenken wanneer je er de volgende keer onderdoor fietst.

Afbeelding

Maar dan. Hoe brengen we het ervan af tegen het grootste geweld? Welnu, tegen de zwaarste verbinding ter wereld, de Japanse verbinding Kita-Iwaki met een capaciteit van 6 GW per circuit, hebben we weinig in de melk te brokkelen. Maar wat als we gaan kijken naar de hoogst gespannen verbinding ter wereld? De net genoemde verbinding Ekibastuz-Kokchetav van 1145 kV?

Met wat kunst en vliegwerk (en dankzij een publicatie van Siemens waarin ze India laten warmlopen voor 1250 kV AC-lijnen! ) heb ik de transportcapaciteit van de verbinding in Kazachstan kunnen achterhalen. En die viel me smerig tegen, want mijn eerdere berekening in dit topic is een aanzienlijke overschatting geweest. Ekibastuz-Kokshetau is gebouwd om de 4 GW van Ekibastuz-II af te kunnen voeren en is daartoe blijkbaar ontworpen op 'slechts' 5 GW.

Dat is dus wel even mooi 270 MW minder dan de nominale capaciteit van de zwaarste hoogspanningslijn van de Benelux, de verbinding Meeden-Emshaven die ontworpen is op 2x 380 kV 2635 MW redundant.

Afbeelding

Toegegeven, we zullen bij het verslaan van de hoogst gespannen verbinding ter wereld alles in de strijd moeten gooien wat we hebben door de enige viercircuit-380 kV-verbinding in Nederland en Vlaanderen op te voeren. En er ook nog van uit te moeten gaan dat de verbinding Meeden-Emshaven reeds de 4x 380 kV (twee circuits van 2635 MW redundant) voert waar hij eigenlijk op ontworpen is. Maar desalwelteplus lukt het uiteindelijk wel.

De conclusie van een avond graven in het oost-Europese net? 380 kV is geen bijster hoge spanning voor een transportnet. En onze langste verbinding Zwolle-Meeden is peanuts vergeleken met de zeshonderd kilometer lange monsters in het oosten - maar qua transportcapaciteit kunnen dit soort verbindingen in Nederland zich uitstekend meten met de internationale top. Lang niet verkeerd toch voor ons kleine moeras 2.0?
Halfverankering is net als Volbeat: het kan altijd

Gebruikersavatar
Peter
380 kV + Netkaartcrew
Berichten: 3404
Lid geworden op: 07 dec 2011 20:02
Dichtstbijzijnde trafo: Almelo Tusveld

Re: 380 kV/750 kV shoot-out

Bericht door Peter » 19 nov 2012 23:52

Leuk verhaal Hans! Ons 380kV net is zeker zo gek nog niet

voltron
380 kV
Berichten: 785
Lid geworden op: 25 apr 2012 13:28

Re: 380 kV/750 kV shoot-out

Bericht door voltron » 20 nov 2012 14:08

Waarom hebben sommige voltages van die niet-ronde getallen? 70,220,380 kV (en in het buitenland soms 132, 145 kV etc) en niet gewoon 50,100,150,200,250 etc? En dat er in die grote landen zulke hoge voltages zijn heeft toch te maken met de grote afstanden van de lijnen?

Gebruikersavatar
Paullus
220 kV
Berichten: 346
Lid geworden op: 30 jun 2012 19:45
Dichtstbijzijnde trafo: 150/10 kV Haarlem Waarderpolder

Re: 380 kV/750 kV shoot-out

Bericht door Paullus » 20 nov 2012 17:10

Mooi verhaal. Vooral door de duidingen van vermogen. Dat vind ik persoonlijk toch het magische van elektrische energiedistributie. Je ziet ogenschijnlijk geen verschil tussen een uitgeschakelde verbinding en een vol vermogen voerende lijn.
Het gevoel als je een hoogspanningslijn ziet dat er vermogen wordt getransporteerd vanaf soms honderden km verderop naar verbruikers die weer honderden km naar de andere kant kunnen zitten.

Gebruikersavatar
Ot
Actief in het mainsite team
Berichten: 561
Lid geworden op: 11 dec 2011 21:59
Dichtstbijzijnde trafo: zwolle weteringkade

Re: 380 kV/750 kV shoot-out

Bericht door Ot » 21 nov 2012 14:55

voltron schreef:Waarom hebben sommige voltages van die niet-ronde getallen? 70,220,380 kV (en in het buitenland soms 132, 145 kV etc) en niet gewoon 50,100,150,200,250 etc? En dat er in die grote landen zulke hoge voltages zijn heeft toch te maken met de grote afstanden van de lijnen?
dat van die hoge spanning klopt. 110 kv is kansloos als je het 600 kilometer lang moet volhouden. Maar waarom er ooit voor 110 kV is gekozen in plaats van 100 is een goede vraag. eigenlijk was 400 kV ook logischer geweest dan 380. en er is ook 765 kV.

eigenlijk best wel een goede vraag. Een rond getal was vast makkelijker geweest wanneer er een trafo uit gewisseld moet worden met een andere plek.
50 kV | DENK aan de kleintjes! STOP het UITRUIL BEGINSEL!!

Gebruikersavatar
Hans
Site Admin + actief in het mainsite team
Berichten: 3824
Lid geworden op: 03 dec 2011 20:49
Dichtstbijzijnde trafo: Veenoord 110/10 kV

Re: 380 kV/750 kV shoot-out

Bericht door Hans » 21 nov 2012 22:54

Paullus schreef:Mooi verhaal. Vooral door de duidingen van vermogen. Dat vind ik persoonlijk toch het magische van elektrische energiedistributie. Je ziet ogenschijnlijk geen verschil tussen een uitgeschakelde verbinding en een vol vermogen voerende lijn.
Het gevoel als je een hoogspanningslijn ziet dat er vermogen wordt getransporteerd vanaf soms honderden km verderop naar verbruikers die weer honderden km naar de andere kant kunnen zitten.
Dat is een bekende constatering. Ik heb 'm ook.
Een elektromotortje van 100 watt kost al een beste hoop moeite om met je blote handen tegen te houden. En dan kijk je omhoog naar de dikke bundels geleiders die in de hoogspanningslijn hangen. Het knettert een beetje en bij donker weer met slecht, mistig zicht geven de onderste glaskappen wat licht bij de hogere netspanningen, maar verder zie je er niets aan - zeker niet dat er op datzelfde moment een vermogen van soms meer dan 2000 MW loopt. Eenzelfde vermogen als dat van tien enorme zeeschepen, 20.000 middenklasss auto's of wel een miljoen straalkachels. Een vermogen dat indien kinetisch niet te beteugelen zou zijn en dat potentieel dood en verderf zaaien kan. En toch kan datzelfde onvoorstelbaar grote vermogen schijnbaar zeer tam door een metalen geleiderdoorsnede van in totaal amper anderhalve vierkante decimeter heen in een vorm waarbij je niet eens ziet dat er wat gebeurt.
Dat kan alleen maar met elektriciteit. Toch iedere keer een mooi idee.
Halfverankering is net als Volbeat: het kan altijd

Gebruikersavatar
Shrek
380 kV + Netkaartcrew
Berichten: 2493
Lid geworden op: 18 mei 2012 17:53
Dichtstbijzijnde trafo: Wespelaar

Re: 380 kV/750 kV shoot-out

Bericht door Shrek » 22 nov 2012 00:28

voltron schreef:Waarom hebben sommige voltages van die niet-ronde getallen? 70,220,380 kV (en in het buitenland soms 132, 145 kV etc) en niet gewoon 50,100,150,200,250 etc? En dat er in die grote landen zulke hoge voltages zijn heeft toch te maken met de grote afstanden van de lijnen?
Dat is allemaal geschiedenis.
Ten tijde van de eerste hoogspanningslijnen was er geen sprake van een net, maar allemaal aparte lijnen van centrale naar verbruiker.
Voor elke lijn kon dan apart gezocht worden naar de economisch gezien beste spanning. Vermits alle apparatuur toch maatwerk was had bijvoorbeeld 40kV geen voordeel tegenover 36kV. Waarom dan extra kosten maken om aan een rond getal te komen?
Later werd het hoogspanningsnet een nationale aangelegenheid, maar ook niet meer. Men keek dus niet naar wat het buitenland deed maar bepaalde gewoon lokaal de spanningen. Toen België besliste een gekoppeld net te bouwen bleek het economisch optimum bij 70kV te liggen, 50kV of 100kV had destijds veel duurder geweest.

Gebruikersavatar
ElektroThriller
Nethistorienestor
Berichten: 3162
Lid geworden op: 12 mar 2012 12:29
Dichtstbijzijnde trafo: Almere De Vaart

Re: 380 kV/750 kV shoot-out

Bericht door ElektroThriller » 23 nov 2012 08:27

Laten we toch ook niet vergeten dat Nederland er positief uitspringt omdat het een klein land is. Dus zijn de afstanden klein. Verliezen hangen samen met i-kwadraat maal R, en R is evenredig met de lengte. Waar het ergens in Siberië om de afstand tussen Omsk en Tomsk gaat, hebben we in Nederland te maken met iets tussen Tweede Schubbekuttermond en Almere Binnenste Buiten. En soms hebben we het lef om extra lengte te maken, zodat (in het geval van Diemen - Lelystad - Ens) het aanzien van het Muiderslot en het schitterende dorp Muiderberg niet of veel minder door die kutmasten (citaat ergens op internet) wordt aangetast.

Verder helpt het natuurlijk ook dat in Noordwest Europa een uitgekiend en relatief goedkoop systeem van uit meervoudige geleiders bestaande fasedraden is ontwikkeld.
Groenestroomcircuitsspotter sinds 19 april 2013

Gebruikersavatar
ElektroThriller
Nethistorienestor
Berichten: 3162
Lid geworden op: 12 mar 2012 12:29
Dichtstbijzijnde trafo: Almere De Vaart

Re: 380 kV/750 kV shoot-out

Bericht door ElektroThriller » 23 nov 2012 09:01

Hans schreef:Dat kan alleen maar met elektriciteit. Toch iedere keer een mooi idee.
En dan heb je het alleen nog maar over stromen door geleiders. Dus galvanische verbindingen. Bij transformatoren zijn de primaire en secundaire wikkelingen galvanisch gescheiden - ook al hebben ze misschien een geaard sterpunt gemeen. De vermogensoverdracht vindt in een trafo plaats via een magnetisch medium. Bij een rendement van x% wordt (100-x)% ter plaatse in warmte omgezet. De temperatuurverhoging als gevolg hiervan is wél waarneembaar.
Het magnetron is er trouwens het levende bewijs van dat vermogen via de lucht kan worden getransporteerd.
Groenestroomcircuitsspotter sinds 19 april 2013

Gebruikersavatar
Max
380 kV + 3D Pylon Modeler
Berichten: 568
Lid geworden op: 07 dec 2011 22:03
Dichtstbijzijnde trafo: Vlaardingen

Re: 380 kV/750 kV shoot-out

Bericht door Max » 24 nov 2012 14:54

wow zeer interessant dit.

dat betekend dat ehv-gtb ook een heel groot deel in de pan hakt? (was toch een kleine 5 gw?)
had t niet verwacht hoor dacht altijd dat dat ubermasten waren. maar t valt dus hardstikke mee.
dat krimpen-bleiswijk een sterke verbinding was had ik wel verwacht maar dat die zo'n grote capaciteit heeft!

wat ben ik toch blij dat ik bij die mooie masten in de buurt woon

hoe hoog is de capaciteit van de wintrack verbinding eigenlijk? (of wordt)
'your personal grid modeler'

Plaats reactie