220kV Hessenweg-Hoogeveen-Zeyerveen-Vierverlaten

[Ruben]

Iedereen kent natuurlijk de 220kV-lijn die tussen Zwolle en Groningen loopt. De groene lijn tussen deze twee steden is dominant te zien op de netkaarten. De lijn loopt door drie provincies heen en bestaat uit twee typen masten: De IJsselcentrale-masten die tussen Harculo en Hoogeveen staan, en de EGD-masten die tussen Hoogeveen en Vierverlaten staan. In een paar stappen wil ik deze lijn vastleggen. Maar eerst een korte samenvatting.

De lijn is in verschillende jaren opgebouwd, als eerst de 24 kilometer lange verbinding tussen Vierverlaten en Zeyerveen die in 1964 is gebouwd. De lijn van Harculo naar Zeyerveen (zo was hij origineel) is in 1966 gebouwd en het masttype veranderd bij Hoogeveen. In 1972 is Zwolle Hessenweg gebouwd, en is de lijn in tweeën gedeeld. Vier jaar later kwam daar ook nog het station van Hoogeveen erbij. Hiervoor is de lijn aangepast zoals we vandaag de dag nog zien. In 1996 is met de komst van Zwolle - Meeden één circuit buiten dienst gegaan van Hessenweg-Hoogeveen en is station Hoogeveen ook buiten dienst gegaan. Van Hoogeveen-Zeyerveen is één circuit gedowngraded naar 110kV omdat de VAM bij Wijster op deze lijn werd aangesloten. Vierverlaten-Zeyerveen is ongewijzigd gebleven.

In 2008 werd bekend gemaakt dat de 220kV-lijn toch gehandhaafd zou blijven en tevens werd geüpgraded, helaas door die upgrade zijn de isolatoren vervangen en zijn de originele mastbeelden tussen Hoogeveen en Vierverlaten verdwenen. Tussen Hessenweg en Hoogeveen is het originele mastbeeld nog merendeels aanwezig. Vlak voor Hessenweg en Hoogeveen hebben de masten hetzelfde aanzicht gekregen als de EGD masten.

Gisteren was het zulk mooi weer wat mij heeft doen besluiten om deel 1 van de tour van Zwolle naar Groningen vast te leggen. Het deel van Hessenweg naar Hoogeveen. Hier staan dan de masten die door de IJsselcentrale zijn gebouwd.

Hier alvast een kleine impressie wat jullie in dit deel kunnen verwachten:

Mast 290 (ex mast 33) ter hoogte van Hessenwg. Rond 2010 is hier de ophanging gewijzigd van een enkele draagketting naar een V-ophanging die vanaf mast 294 tot 282 te zien is.

DSC_6646_1.jpg (251.17 KiB) 15283 keer geschouwd

Cheers Ruben

[Mark]

Zag gisteren op Facebook al dat je druk onderweg was. Ben benieuwd, je had goed weer!

[Ruben]

Hierbij deel 1 van het deel van Zwolle naar Hoogeveen.

Om half 10 arriveerde ik in Dalfsen om het stuk naar Hessenweg te fietsen (Vanaf Zwolle is het 4 km verder). Helaas vlakvoor Hesseweg kreeg ik ineens een lekke band, daardoor moest ik eerst terug naar Dalfsen om mijn achterband te laten maken. Hierdoor heb ik zo'n 2 uur vertraging opgelopen, en kon ik het geplande deel van Beilen naar Assen niet meer maken, dus nu werd alleen het stuk tot Hoogeveen vandaag gedaan.

We beginnen met een overzichtsfoto van Hessenweg gezien vanuit het oosten. De masten die het station het meest domineren zijn natuurlijk de 380kV-masten naar Ens, Hengelo en Meeden. Rechts zien we de lijn vanuit Hoogeveen. De zon zorgde ervoor dat de geleiders wit kleuren. Links nadert de 110kV-lijn vanuit Harculo.

DSC_6627.jpg (319.94 KiB) 15238 keer geschouwd

Een ingezoomde foto op Hessenweg. Duidelijk is te zien hoe de lijnen vanuit: Ens, Hengelo en Meeden het station binnenkomen. Op de achtergrond is ook de 4-circuitlijn eindmast te zien.

DSC_6628.jpg (270.95 KiB) 15238 keer geschouwd

Nu ook een ingezoomde foto op de lijnen naar Ens en Hoogeveen. Je kunt wel zien dat de 4-circuitmasten veel weg hebben van de hoekmasten die in de lijnen Harculo-Hoogeveen staan en tussen Hengelo en Boekelo stonden.

DSC_6629.jpg (291.6 KiB) 15238 keer geschouwd

Nu ik toch even bij Hessenweg was dacht ik bij mezelf: "Laat ik ook maar even deze jongens op de foto zetten nu ze straks toch 20 jaar worden".

DSC_6630.jpg (377.01 KiB) 15238 keer geschouwd

Door de lijn naar Meeden was de 220kv-lijn naar Groningen bijna weggeweest en is de 110kV-lijn naar Hoogeveen wel gesloopt ter compensatie, jammer natuurlijk want die lijn bestond uit de geliefde ET-masten van de IJsselcentrale. Hier op de voorgrond mast 2 met het opstijgpunt voor de 110kV meelifters.

DSC_6631.jpg (291.44 KiB) 15238 keer geschouwd

En dan staan we na 3 jaar weer eens bij Hessenweg, goed om even terug te zijn. Hier begint ook mijn reis naar Hoogeveen. Eindmast 294 (29B) staat in de positie zoals hij hier in 1972 is neergezet toen Hessenweg werd gebouwd. Mast 293 heeft al een aantal jaar geleden zijn functie verloren toen het stukje van het station naar mast 2 naar Meeden werd verkabeld. Vroeger tot 1998 heeft hier ook de 110kV-lijn naar Hoogeveen onderdoor gelopen.

DSC_6633.jpg (250.13 KiB) 15238 keer geschouwd

Mast 293 is een flink verhoogde mast, met 19 ruiten is het de hoogste steunmast die er is. Bij mast 294 maakt circuit wit een flinke hoek om bij het portaal te komen.

DSC_6635.jpg (599.28 KiB) 15238 keer geschouwd

De rij richting mast 282 met op de voorgrond mast 292. Een afspanmast die een lichte hoek maakt.

DSC_6636.jpg (606.48 KiB) 15238 keer geschouwd

Duidelijk de interface te zien die de lijn uit Hoogeveen maakt. Het portaal op de achtergrond in dezelfde rij werd vroeger gebruikt door de 220kV-lijn vanaf de centrale bij Harculo. Ook de portalen hier hebben kunststof isolatoren gekregen na de upgrade.

DSC_6641.jpg (434.21 KiB) 15238 keer geschouwd

Hier kun je duidelijk zien dat de lijn oorspronkelijk doorliep naar Harculo, deze situatie heeft dus geduurd van 1966 tot 1972. Voor de komt van de 380kV-lijnen in 1987/1988 stond er aan de kant van Harculo voor het portaal ook een hoekmast.

DSC_6642.jpg (663.11 KiB) 15238 keer geschouwd

Nogmaals zicht op de rij richting Hoogeveen.

DSC_6643.jpg (289.99 KiB) 15238 keer geschouwd

Dan verlaten we Hessenweg en vertrekken we richting Hoogeveen. Deze foto stond al in de preview, mast 290 met de V-ophanging die een stukje op de lijn te zien is.

DSC_6646_1.jpg (251.17 KiB) 15238 keer geschouwd

Terugkijkend naar Hessenweg met mast 291 op de voorgrond.

DSC_6647.jpg (534.26 KiB) 15238 keer geschouwd

Nogmaals een overzichtsfoto van Hessenweg nu vanuit het Noorden. Ook duidelijk de kolossale 110kV masten in de lijnen naar Weteringskade zijn zichtbaar.

DSC_6648.jpg (306.29 KiB) 15238 keer geschouwd

De lijn loopt in het begin door vlak landschap met hier en daar een paar bomen.

DSC_6649.jpg (289.58 KiB) 15238 keer geschouwd

Mast 287 heeft hier een GSM-antenne gekregen en moet daarvoor zelfs verbouwd worden. Maar de kabels zijn onder afgeknipt en de kast is verdwenen.

DSC_6656.jpg (219.76 KiB) 15238 keer geschouwd

Dan kijken we verder richting mast 282 en zien we de masten met de normale ophanging in beeld komen.

DSC_6659.jpg (328.35 KiB) 15238 keer geschouwd

Dit stukje van de lijn is goed te zien vanaf de A28 maar ook heel goed vanuit de trein. Op de achtergrond een Koploper.

DSC_6660.jpg (294.43 KiB) 15238 keer geschouwd

Een staatsieportret van de steunmasten. De mast oogt overduidelijk Duits, mede doordat hij geen broekstuk heeft, wat de hoekmasten wel weer hebben. Duidelijk is de mast ook zwaarder uitgevoerd dan zijn voorganger die tussen Harculo - Almelo - Hengelo stond.

DSC_6663.jpg (535.84 KiB) 15238 keer geschouwd

En hier zijn we genaderd bij de overgang. Mast 282 (waar de overgang plaatsvind) was vroeger een wisselmast die het nummer 41 droeg. Bij de upgrade zijn alle wisselmasten verdwenen en zijn het nu afspan- of hoekmasten geworden.

DSC_6664.jpg (314.19 KiB) 15238 keer geschouwd

Dit was deel 1 van het stuk van Hessenweg naar Hoogeveen.

Cheers Ruben.

[Peter]

Mooie reportage, vooral de foto's waarop de geleiders glanzen in het zonlicht zijn fraai! Ik ben benieuwd naar het tweede deel

[Ruben]

@Peter, dank je wel. De zon glom heel mooi op de geleiders, hier heb ik meerde foto's van gemaakt.

Hierbij gaan we verder met deel 2.

We beginnen weer waar we bij deel 1 geëindigd waren. Mast 282 (ex mast 41) heeft en kleine hoek, maar deze heeft een bijzondere historie. Dit was één van de drie wisselmasten die in de lijn stond. Nu is duidelijk te zien dat de geleiders van positie wisselen.

DSC_6669.jpg (467.6 KiB) 15178 keer geschouwd

Mast 282 van voren gezien. Hier is duidelijk de hoek en de verandering geleider positie te zien. De flauwe knik wordt bij mast 292 weer goed gemaakt.

DSC_6672.jpg (211.63 KiB) 15178 keer geschouwd

De 220kV-lijn huppelt rustig verder door het landschap richting Nieuwsleusen.

DSC_6675.jpg (267.88 KiB) 15178 keer geschouwd

De masten zijn voor een stukje goed vanuit de trein te zien. Hier passeert een VIRM-treinstel onderweg richting het westen.

DSC_6676.jpg (248.46 KiB) 15178 keer geschouwd

Op deze foto is duidelijk het verschil te zien tussen de steun- en hoekmasten. Hier op de foto staat mast 276 (ex mast 47) en op de achtergrond mast 275 (ex mast 48). Bij mast 275 draait de 220kV-lijn weg van het spoor.

DSC_6681.jpg (620.13 KiB) 15178 keer geschouwd

Hier dan mast 275 duidelijk in beeld. De hoekmasten vind ik persoonlijk heel fraai, doet me aan een Britse mast denken.

DSC_6690.jpg (266.14 KiB) 15178 keer geschouwd

De lijn passeert Nieuwleusen vlakbij. Op de voorgrond mast 273 (ex mast 50).

DSC_6693.jpg (237.79 KiB) 15178 keer geschouwd

Bij mast 272 wordt er een klein kanaaltje gepasseerd. Overigens heeft hier ook de GSM-terreur toegeslagen.

DSC_6697.jpg (369.82 KiB) 15178 keer geschouwd

Bij mast 269 maakt de lijn nog een bocht om geheel uit het zicht van de spoorlijn te verdwijnen. Dit deel van de lijn licht tussen de plaatsen Punthorst en Nieuwleusen in.

DSC_6700.jpg (302.65 KiB) 15178 keer geschouwd

Doordat er in dit lange lijndeel geen weg tussen de meeste masten inliep moest ik via Punthorst rijden om weer bij de lijn uit te komen. Op de voorgrond mast 262 (ex 61). Ook is al de volgende bocht zichtbaar bij mast 257 (ex 66).

DSC_6707.jpg (289.63 KiB) 15178 keer geschouwd

Bij mast 263 kleurde de geleiders weer door de zon. Zelf vind ik het wel een magisch beeld hebben, witte geleiders.

DSC_6712.jpg (250.99 KiB) 15178 keer geschouwd

Bij het bosgebied De Zwarte Dennen, maakt de lijn weer een bocht naar links om meer een noordoostelijke richting te volgen.

DSC_6719.jpg (314.92 KiB) 15178 keer geschouwd

Mast 257 staat op een mooie plek om leuke foto's te maken. Dit is ook een verstevigde mast.

DSC_6727.jpg (600.31 KiB) 15178 keer geschouwd

Hier is duidelijk te zien dat hij toch aardig verzwaard is. Om de poten is een soort bak gebouwd wat wel geinig is.

DSC_6729.jpg (229.83 KiB) 15178 keer geschouwd

Een betere overzichtsfoto. Met op de achtergrond De Zwarte Dennen.

DSC_6733.jpg (402.77 KiB) 15178 keer geschouwd

Een kijkje naar boven zien we toch dat de hoekmasten flinke jongens zijn.

DSC_6736.jpg (295.25 KiB) 15178 keer geschouwd

Hier zien we mast 256 (ex 67), hier gaat de lijn door De Zwarte Dennen heen. Bij mast 255 (ex 68) zien we iets eigenaardigs.

DSC_6744.jpg (303.18 KiB) 15178 keer geschouwd

Nou komen we dichter bij mast 255. Hier zien we dat de onderste geleiders een afspan verhoging heeft gekregen.

DSC_6745.jpg (655.04 KiB) 15178 keer geschouwd

Een close-up van de verhoging. Duidelijk is te zien hoe hij aan de traverse is bevestigd.

DSC_6746.jpg (220.28 KiB) 15178 keer geschouwd

Ook mast 254 is van deze verhoging voorzien. En hier zien we ook het langste rechtse stuk in de lijn. Die loopt van mast 257 naar 240, in dit stukje staat ook nog een afspanmast.

DSC_6752.jpg (280.89 KiB) 15178 keer geschouwd

Hierbij zijn wij het eind gekomen van deel 2. We zijn bijna op de helft van de lijn en naderen bijna Drenthe.

Cheers Ruben

[Mark]

Mooie foto's Ruben. Ik had mij eigenlijk nooit gerealiseerd dat 220 kV lijn in kaarsrechte lijn staat met de 110 kV richting Sekdoorn. Uiteraard heel logisch, maar mooi in beeld gebracht.

Ik was altijd in de veronderstelling dat de V-ophanging doorliep tot Hoogeveen, maar dat is dus niet zo. Het zal vast diverse keren besproken zijn, maar waarom loopt dit maar tot grofweg Nieuwleusen?

[Tom]

Fraaie foto's Ruben, al vind ik de foto van de rij masten van Zwolle - Meeden het mooist .
Leuk dat je opmerkt dat de lijn uit het zicht verdwijnt vanaf het spoor, is ook altijd mijn gedachte geweest. Mast 66 markeert dan weer het begin van het lange vervolg naar Hoogeveen. Interessant dat ze het fundament hebben verzwaard met een meter grond extra. Deze mast was overigens al van de "stevige" versie met de kruisvormige randpoten. Daarvan bestonden er maar een paar, alleen bij Hoogeveen mast 122 en natuurlijk de twee eindmasten bij Hessenweg. Het is natuurlijk al vaker gezegd, maar de strakkere lijnen van de kabels en ook de strakkere bretels vormen wel een groot contrast met hoe deze lijn er in het verleden uitzag.

Volgende keer met nieuwe banden vertrekken en bandenplakspullen al kun je natuurlijk altijd écht pech hebben.

[maurice]

Ik was altijd in de veronderstelling dat de V-ophanging doorliep tot Hoogeveen, maar dat is dus niet zo. Het zal vast diverse keren besproken zijn, maar waarom loopt dit maar tot grofweg Nieuwleusen?

Dat heeft te maken met de magneetveldzone. De lijn is oorspronkelijke gebouwd met 3 wisselmasten die grofweg op 1/3 van het tracé tussen Harculo en Hoogeveen stonden. Dat waren mast 41, 80+iets en 121. Bij de opwaardering van de lijn is ervoor gekozen om de magneetveldzone na opwaardering niet groter te laten zijn dan ervoor.
Op het stuk tussen Hessenweg en mast 41 en de laatste paar masten voor Hoogeveen was de zone in het verleden relatief smal, vandaar dat daar nu V-ophanging is toegepast. In het tussenliggende deel was de magneetveldzone in het verleden breder, omdat er door de wisselmasten een andere (minder gunstige) klokgetal-configuratie was. Vandaar dat op dat stuk geen V-ophanging nodig was om de magneetveldzone te reduceren tot de oude breedte.

[Hans]

Interessante informatie, Maurice.
En ik maar denken dat het zo was gedaan vanwege een experiment met magneetveldversmalling, terwijl het dus eigenlijk helemaal geen proef is maar een noodgreep om de voorgaande situatie te kunnen blijven handhaven.

@Ruben: mooie tocht maak je daar weer. Ondergetekende heeft dezelfde route wel eens als detour gereden met de auto (Holsloot-Wageningen biedt zeer veel van zulke korte uitjes onderweg), maar op de fiets zie je altijd meer en maak je ook meer mee. Lekke banden vallen daar ook onder, en in tegenspraak met wat men vaak denkt kan je veel beter met de auto een band lek rijden dan met een fiets. Daar hang je immers niet zomaar een reserveband in.

Het ranke, minimalistische ontwerp van Harculo-Hoogeveen vind ik persoonlijk een van de mooiste mastontwerpen die we hebben in Nederland. Net wat slanker van profiel dan de iets oudere 220 kV IJsselmij-dennenboommasten zoals er nog een paar van staan bij Harculo en in Twente. En in tegenstelling tot Tom vind ik de aanblik er sinds de opwaardering niet op achteruit gegaan, ook al moet ik nageven dat de balans tussen die dunne kunststof isolators en de zware dikke geleiders eigenlijk andersom had gemoeten.

Iets verderop, bij Zuidwolde in de buurt, kom je de tweede ex-wisselmast tegen waar Maurice het ook over heeft. Ook bij dat exemplaar kan je moeilijk bij in de buurt komen, maar behalve de verwijderde wisselfunctie is er verder niets aan het mastlichaam veranderd. Meestal is een ongebruikte wisselmast een wat sip gezicht, maar in deze verbinding zijn de ongebruikte wisselmasten juist een geuzenteken.

We zijn benieuwd naar het volgende deel.

Fraaie foto's Ruben, al vind ik de foto van de rij masten van Zwolle - Meeden het mooist

Laat ik dan helemaal maar niks zeggen.

[Peter]

Mooi in beeld gebracht! Die overgangsmast staat er ook duidelijk op al is het niet meer te zien dat het ooit een wisselmast is geweest. Op oude Streetview beelden is dit nog wel te zien. Als ik de foto vergroot zie ik trouwens ook nog een roofvogel onderin de mast zitten, waarschijnlijk een buizerd.

Toch vind ik de masten met de normale isolatorophangingen het mooist en deze komen ook het dichtst in de buurt van het oorspronkelijke mastbeeld. De verhoogde geleider ophanging had ik al eens eerder ergens op een foto gezien. Voor zover ik weet zijn dit de enige 220kV masten die dit hebben en voor zover ik weet komt dit in Nederland nog niet in het 380kV net voor. In Duitsland heb ik het al wel een paar keer gezien, o.a. in de buurt van Haren vlak over de grens bij Ter Apel, de eerste mast ten zuiden van de B408.

@Maurice: Interessante aanvullende informatie over de geleider ophangingen!